"Kiedy przywódcy dają negatywny przykład, profesjonaliści tym bardziej muszą być sprawiedliwi. Trudno złamać państwo prawa bez wysługiwania się prawnikami; trudno doprowadzać do pokazowych procesów bez wysługiwania się sędziami" (Timothy David Snyder, Dwadzieścia przykazań wolnych ludzi).
Są chwile - ta do takich należy - kiedy czuję ulgę, że wykonywanie zawodu adwokata regulowane jest jednak co do zasady przez państwo a nie korporacyjne „prawotwórstwo”. Skąd, w wypadku grupy zawodowej powołanej do współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich, ten wszechogarniający pęd do organizowania, regulowania, uchwalania, precyzowania i wartościowania? Dlaczego adwokatura, z powodzeniem przez lata poszerzająca obszary wolności wokół siebie, na własnym podwórku, do wewnątrz, nie potrafi wywoływać pożądanych skutków inaczej niż poprzez archaiczny system zakazów i zakazów?
Przykładem jest upubliczniona dzisiaj uchwała Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach z 16 marca. Jej motywem przewodnim, wprost wyartykułowanym w uzasadnieniu, jest twierdzenie, że „reklama w zawodzie adwokata jest zakazana”. Twierdzenie tyleż kategoryczne co nieprawdziwe.
Adwokat, będąc usługodawcą wykonującym zawód regulowany, może rozpowszechniać informacje o świadczonej usłudze, mające na celu promowanie towarów, usług lub wizerunku, jeżeli informacje te są zgodne z zasadami wykonywania zawodu. Wprowadzanie ograniczeń w zakresie rozpowszechniania takich informacji jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy ograniczenia te nie prowadzą do dyskryminacji, są proporcjonalne i uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym (art. 8 ustawy z 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U.2016.893). Przepis ten stanowi implementację w krajowym porządku prawnym Dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006r., dotyczącej usług na rynku wewnętrznym. Dyrektywa w art. 24 nakazywała zniesienie wszelkich całkowitych zakazów w zakresie informacji handlowych dostarczanych przez zawody regulowane.
Ustawa reguluje kwestię „informacji mającej na celu promowanie towarów, usług lub wizerunku”, a zatem reklamy w definicyjnym tego słowa znaczeniu. Reguły wykładni przepisu ustawowego wykluczają jakikolwiek inny wniosek, niż taki, że możliwość reklamowania usług w wypadku zawodu regulowanego, z uwagi na zasady wykonywania tego zawodu, może i powinna podlegać daleko idącym ograniczeniom, nie może być jednak arbitralnie, bezwarunkowo i w sposób całkowity zakazana.
Warto pamiętać także, iż niedopuszczalne jest pociągnięcie do odpowiedzialności zawodowej za zachowanie zgodne z upoważnieniem obowiązującej ustawy, choćby zachowanie takie formalnie stanowiło naruszenie norm etyki zawodowej, ujętych w kodeksie etyki zawodowej przyjętej przez korporację zawodową (uchwała Trybunału Konstytucyjnego z 17 marca 1993 r., W 16/92, wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2012 r., SDI 24/12).
O AUTORZE
Radosław Baszuk. Adwokat, obrońca w procesach karnych.